Elektrolity to preparat z pewnością znany wszystkim. Oczywistym jest, że stosuje się je szczególnie w chorobach układu trawiennego i zatruciach. Jednak czy wiesz jakie konsekwencje może mieć zaburzenie w poziomach elektrolitów? Kiedy warto szczególnie je stosować? Dziś przybliżymy Ci wszystkie informacje o elektrolitach.

Czym są elektrolity?

Wiesz kiedy po nie sięgać, ale tak naprawdę nie do końca zdajesz sobie sprawę, co to są elektrolity? Spieszymy z wyjaśnieniem! Otóż z perspektywy chemii, elektrolity to substancje, które w roztworze wodnym przewodzą prąd elektryczny. W odniesieniu do zdrowego funkcjonowania ciała ludzkiego najważniejsze z nich to jony sodu, potasu, wapnia, magnezu, chlorki oraz fosforany. Odpowiedni poziom w organizmie wszystkich wymienionych jest kluczowy dla wielu procesów biologicznych. Dodatkowo, poprzez „elektrolity” rozumiemy także preparaty apteczne. Co dają elektrolity w postaci proszku do rozpuszczania? Ich zadaniem jest uzupełnianie zaistniałych niedoborów. Kompozycja różnych środków do nawadniania jest zazwyczaj do siebie podobna. W ich skład wchodzą takie substancje jak: chlorek sodu, cytrynian sodu, chlorek potasu, a także glukoza.

Kiedy warto stosować elektrolity?

Elektrolity są niezwykle ważnymi substancjami w organizmie człowieka, ponieważ pełnią szereg kluczowych funkcji, takich jak regulacja równowagi wodno-elektrolitowej, utrzymanie prawidłowego ciśnienia krwi, funkcjonowanie mięśni oraz przewodzenie impulsów nerwowych. Warto stosować elektrolity w różnych sytuacjach, szczególnie gdy zachodzi ryzyko ich niedoboru lub ubytku. Oto kilka sytuacji, kiedy warto rozważyć suplementację elektrolitów:

• Intensywny wysiłek fizyczny – Podczas intensywnego wysiłku fizycznego organizm traci wiele elektrolitów, szczególnie potasu, sodu i magnezu, poprzez pot. W takich przypadkach, zwłaszcza przy długotrwałym wysiłku lub wysokich temperaturach, suplementacja elektrolitów może pomóc w zapobieganiu odwodnieniu oraz utrzymaniu odpowiedniej równowagi elektrolitowej.
• Biegunka i wymioty – Biegunka i wymioty mogą prowadzić do znacznego ubytku płynów i elektrolitów z organizmu. W przypadku ostrej biegunki lub wymiotów, szczególnie u dzieci, osób starszych lub osób z chorobami przewlekłymi, suplementacja elektrolitami może być konieczna, aby zapobiec odwodnieniu i zachować równowagę elektrolitową.
• Gorące warunki pogodowe – Podczas upałów i ekstremalnych warunków pogodowych organizm zwiększa utratę płynów i elektrolitów poprzez pot. W takich warunkach szczególnie istotne jest regularne uzupełnianie elektrolitów, aby zapobiec odwodnieniu i przegrzaniu organizmu.
• Choroby przewlekłe – Niektóre choroby przewlekłe, takie jak cukrzyca, choroby nerek czy zaburzenia hormonalne, mogą prowadzić do zaburzeń równowagi elektrolitowej. W takich przypadkach suplementacja elektrolitów może być konieczna w celu zapewnienia odpowiedniego funkcjonowania organizmu.
• Utrata płynów związana z chorobą – Utrata płynów związana z chorobą, taką jak gorączka, może prowadzić do odwodnienia i zaburzeń równowagi elektrolitowej. W przypadku infekcji wirusowych lub bakteryjnych, zwłaszcza gdy towarzyszą im gorączka i wymioty, ważne jest regularne spożywanie płynów zawierających elektrolity.

Czy warto stosować elektrolity w ciąży?

Ciąża to wyjątkowy czas w życiu kobiet. W okresie tym szczególnie istotne jest dbanie o prawidłową, zbilansowaną dietę dostarczającą wszystkich niezbędnych składników odżywczych i minerałów, w tym elektrolitów. Uzupełnianie elektrolitów w ciąży nabiera szczególnego znaczenia. Dzieje się tak, ponieważ organizm kobiety musi zaspokoić nie tylko swoje potrzeby, ale również potrzeby rozwijającego się dziecka.

• Należy zwrócić szczególną uwagę na dostarczanie odpowiedniej ilości magnezu, który pomaga w zapobieganiu skurczom mięśni, w tym skurczom nóg, które są częstym problemem w ciąży. Magnez wspiera również zdrowy rozwój kości.
• Potas natomiast jest kluczowy dla prawidłowego funkcjonowania mięśni i nerwów, zarówno u matki, jak i dziecka (jego niedobór bywa obserwowany w ciąży stosunkowo często).
• Wapń z kolei to minerał niezbędny do budowy kości płodu, a także do utrzymania mocnych kości i zębów matki.
• Sód zaś, mimo że jest potrzebny w mniejszych ilościach ze względu na ryzyko zatrzymania wody i podwyższenia ciśnienia krwi, nadal jest ważnym elementem do utrzymania równowagi płynów w organizmie.

Dlatego w sytuacjach sprzyjających nadmiernej utracie elektrolitów w ciąży jak np: biegunka, wymioty, wzmożona potliwość (np. w upalne dni), dieta uboga w składniki mineralne czy współwystępowanie niektórych schorzeń (np. cukrzyca) wskazane może być przyjmowanie odpowiednich preparatów uzupełniających ich poziom w ustroju.

Warto także sięgać po naturalne elektrolity, które większość z nas ma w kuchni, jak np.: woda mineralna (w szczególności ta wysokozmineralizowana), warzywa i owoce (np. pomidory, banany) oraz soki warzywne i owocowe (np. pomidorowy, pomarańczowych) czy wodę kokosową. Dobre rozwiązanie to ponadto izotoniki. Co to są izotoniki i jak działają? To powszechnie dostępne napoje, które mają za zadanie przywracać właściwe nawodnienie organizmu, dostarczają węglowodanów oraz składników mineralnych, w tym elektrolitów. Szczególnie często sięgają po nie osoby aktywnie uprawiające sport.

Jakie są normy elektrolitów w ciąży?

Skoro już wiemy, czy można pić elektrolity w ciąży, warto wyjaśnić kiedy mamy pewność, że należy po nie sięgać. Poza sytuacjami skłaniającymi do jak najszybszego uzupełniania elektrolitów jak np. wymioty czy biegunka, można wykonać proste badanie laboratoryjne, które da nam odpowiedź.

Mowa o jonogramie — użytecznym badaniu diagnostycznym służącym do identyfikacji nieprawidłowości w poziomach elektrolitów w organizmie, polegającym na analizie próbki krwi pobranej w warunkach laboratoryjnych. Badanie to pozwala na oznaczenie stężenia elektrolitów, takich jak sód, potas, wapń, magnez, jak również jonów chlorkowych i fosforanowych. Pobieranie krwi na potrzeby jonogramu odbywa się zazwyczaj w godzinach porannych, na czczo. Warto także pamiętać, aby badanie nie było poprzedzone intensywnym wysiłkiem fizycznym poprzedniego dnia, gdyż może mieć to wpływ na uzyskany wynik badania.

Normy elektrolitów w ciąży mogą się nieco różnić w zależności od laboratorium, w jakim wykonywane jest badanie. Ogólnie przyjęte normy dla stężeń elektrolitów w krwi wynoszą odpowiednio:

• Sód: 136-145 mmol /l
• Chlorki: 95-105 mmol /l
• Potas: 3,5-5,1 mmol /l
• Magnez: 0,7-1,1 mmol /l
• Wapń: 2,1-2,6 mmol/l

Jakie elektrolity w ciąży stosować?

Ciężarne kobiety bardzo często zadają pytanie, jakie elektrolity w ciąży najlepiej stosować. Jeśli zajdzie taka wyraźna potrzeba (biegunka, wymioty), wówczas można sięgnąć po apteczny środek (najlepiej po uprzedniej konsultacji z lekarzem). Elektrolity najczęściej dostępne są w formie saszetek, których zawartość należy rozpuścić w określonej ilości letniej wody. W składzie tych preparatów znajdują się następujące substancje: sodu chlorek, sodu cytrynian, potasu chlorek oraz glukoza.

W normalnych warunkach warto jednak przede wszystkim dbać o dobrze zbilansowaną dietę, która dostarczy organizmowi składników odżywczych, ale witamin i minerałów.

Z danych Instytutu Żywności i Żywienia wynika, że zalecane dzienne dawki poszczególnych elektrolitów w okresie ciąży i laktacji kształtują się w następujący sposób:

• Potas – 3500 mg dziennie w ciąży, a podczas laktacji zwiększenie dawki do 4000 mg;
• Wapń – 1000 do 1300 mg;
• Magnez – 360 do 400 mg dziennie podczas ciąży i 320 do 360 mg w okresie laktacji.
• Sód – 1500 mg na dobę;
• Chlorki – 2300 mg na dobę,

Produkty bogate w potas to m.in. wspomniane już pomidory, ziemniaki, banany, pomarańcze, szpinak czy awokado. Do bogatych źródeł magnezu należą orzechy, ciemnozielone warzywa liściaste oraz ciemna czekolada. Wapń znajdziemy w mleku i przetworach mlecznych (jogurty, sery), ale i roślinach strączkowych oraz niektórych rodzajach ryb (łosoś, sardynki). Jeśli zaś chodzi o sód, to w łatwy sposób dostarczać go można stosując sól kuchenną (należy jednak pamiętać, że jej nadmiar nie jest korzystny dla zdrowia!).