Podróżowanie to nie tylko przyjemność odkrywania nowych miejsc, ale także wyzwanie dla naszego zdrowia. Jednym z najczęstszych problemów zdrowotnych, z jakimi spotykają się podróżnicy, jest biegunka podróżnych. Jako farmaceuci, jesteśmy często pierwszym źródłem pomocy i informacji dla pacjentów przygotowujących się do wyjazdu. Dlatego ważne jest, abyśmy byli dobrze poinformowani na temat profilaktyki, diagnostyki i leczenia tej dolegliwości.

Czym jest biegunka podróżnych i jakie są jej przyczyny?

Biegunka podróżnych to zaburzenie żołądkowo-jelitowe, które występuje u osób podróżujących, zwłaszcza do krajów o niższych standardach higienicznych i sanitarnych. Objawia się częstymi, wodnistymi stolcami, bólami brzucha, nudnościami, wymiotami oraz czasami gorączką. Główne przyczyny biegunki podróżnych to infekcje wywołane przez bakterie (np. E. coli), wirusy (np. norowirusy) oraz pierwotniaki (np. Giardia).

Najczęstsze czynniki wywołujące biegunkę podróżnych to:

• Spożycie skażonej wody — Picie nieprzegotowanej lub niebutelkowanej wody.
• Zjedzenie zanieczyszczonej żywności — Spożywanie surowych owoców i warzyw, niedogotowanego mięsa oraz produktów mlecznych niewiadomego pochodzenia.
• Niska higiena — Brak mycia rąk przed posiłkami lub po skorzystaniu z toalety.

Biegunka podróżnych jest najczęściej spotykana w regionach o niższych standardach sanitarnych takich jak: Azja Południowo-Wschodnia, Afryka, Ameryka Łacińska, czy Bliskich Wschód. Niektóre grupy są bardziej narażone na biegunkę podróżnych. Szczególnie narażone są osoby z osłabionym układem immunologicznym, dzieci oraz osoby starsze, osoby przyjmujące leki zmniejszające kwasowość żołądka, podróżnicy po raz pierwszy odwiedzający regiony wysokiego ryzyka.

Jakie są objawy biegunki podróżnych?

Biegunka podróżnych objawia się głównie częstymi, wodnistymi stolcami, ale mogą również wystąpić inne symptomy. Do najczęstszych objawów biegunki podróżnych należą: częste i wodniste wypróżnienia, bóle brzucha i skurcze, nudności i wymioty, gorączka oraz uczucie ogólnego osłabienia. Niektóre objawy wymagają natychmiastowej pomocy lekarskiej. Należą do nich: krew w stolcu, wysoka gorączka (powyżej 39 stopni), silne bóle brzucha oraz objawy ciężkiego odwodnienia. Do objawów ciężkiego odwodnienia zalicza się znaczne zmniejszenie ilości moczu, przyspieszone bicie serca oraz spadek ciśnienia krwi.

Jak zapobiegać biegunce podróżnych?

Unikanie biegunki podróżnych wymaga przestrzegania kilku podstawowych zasad higieny oraz szczególnej ostrożności. Szczególnie ważne jest częste i dokładne mycie rąk, ponieważ większość patogenów powodujących biegunkę podróżnych przenosi się właśnie za pomocą brudnych rąk. Pomocny może okazać się żel antybakteryjny, możesz skorzystać również z domowego żelu antybakteryjnego. Unikaj nieprzegotowanej wody, nie używaj również wody z kranu do mycia zębów. Unikaj lodu w napojach, chyba że jest zrobiony z bezpiecznej wody. Profilaktyką biegunki podróżnych, czy też popularnie nazywanej klątwy faraona jest również unikanie jedzenia w podejrzanych miejscach, szczególnie zrezygnuj z surowych warzyw, owoców oraz surowego mięsa. Skonsultuj się z lekarzem przed podróżą w celu uzyskania informacji o zalecanych szczepieniach i ewentualnych lekach profilaktycznych.

Probiotyki w leczeniu i zapobieganiu biegunki podróżnych

Probiotyki to żywe mikroorganizmy, które, podawane w odpowiednich ilościach, przynoszą korzyści zdrowotne dla organizmu. Najczęściej spotykane probiotyki to bakterie z rodzaju Lactobacillus i Bifidobacterium oraz drożdże Saccharomyces boulardii. Probiotyki wspomagają równowagę flory bakteryjnej w jelitach, co może pomóc w zwalczaniu patogennych bakterii, wirusów i pierwotniaków, które często są przyczyną biegunki podróżnych. Regularne spożywanie probiotyków może zwiększyć odporność organizmu na infekcje, w tym te wywołujące biegunkę podróżnych. Probiotyki stymulują układ immunologiczny i wspomagają produkcję przeciwciał. Badania pokazują, że stosowanie probiotyków może skrócić czas trwania biegunki oraz złagodzić jej objawy, takie jak bóle brzucha i częstotliwość wypróżnień.

Aby zapobiec biegunce podróżnych, zaleca się rozpoczęcie suplementacji probiotykami na kilka dni przed wyjazdem. Dzięki temu flora jelitowa ma czas na wzmocnienie się i lepszą ochronę przed potencjalnymi patogenami. W czasie podróży warto kontynuować przyjmowanie probiotyków, szczególnie jeśli podróżujesz do regionów o podwyższonym ryzyku biegunki podróżnych. Suplementacja może być kontynuowana przez cały okres pobytu. Wybierając probiotyki, warto zwrócić uwagę na produkty zawierające szczepy, które wykazały skuteczność w badaniach klinicznych w zapobieganiu biegunce podróżnych, takie jak Lactobacillus rhamnosus GG i Saccharomyces boulardii.

Jak leczyć biegunkę podróżnych?

Leczenie biegunki podróżnych polega na złagodzeniu objawów i zapobieganiu odwodnieniu. Leki przeciwbiegunkowe, takie jak loperamid, mogą być stosowane w celu zmniejszenia częstotliwości wypróżnień, ale nie są zalecane w przypadku gorączki lub krwi w stolcu. Zawsze skonsultuj się z lekarzem przed ich użyciem. Najważniejsze w leczeniu biegunki podróżnych jest utrzymanie odpowiedniego poziomu nawodnienia. Pij dużo wody oraz rozważ napoje elektrolitowe, które pomagają uzupełnić utracone minerały. Specjalne roztwory nawadniające (ORS) dostępne w aptekach są skuteczne w zapobieganiu i leczeniu odwodnienia.

Podczas biegunki i w trakcie rekonwalescencji zaleca się unikanie tłustych i smażonych potraw, mleka oraz produktów mlecznych, surowych owoców i warzyw, alkoholu, kofeiny oraz pikantnych potraw. Warto jednak spożywać banany, ryż, jabłka, suchary, gotowane warzywa, czy lekkie buliony.

Jeśli objawy biegunki podróżnych nie ustępują po kilku dniach, nasilają się, towarzyszy im wysoka gorączka, silne bóle brzucha lub krew w stolcu, konieczna jest wizyta u lekarza. Może to świadczyć o poważniejszej infekcji, która wymaga leczenia antybiotykami lub innymi specjalistycznymi środkami.

Biegunka podróżnych jest częstym problemem, który może zepsuć wakacje, ale można jej zapobiegać i skutecznie leczyć. Kluczowe jest przestrzeganie zasad higieny, ostrożność przy spożywaniu wody i żywności oraz odpowiednie nawodnienie. W razie potrzeby skorzystanie z leków przeciwbiegunkowych i pomocy medycznej mogą pomóc szybko wrócić do zdrowia i cieszyć się podróżą.